EN İDEAL BETON SINIFI HANGİSİDİR ?
EN İDEAL BETON SINIFI HANGİSİDİR ?
Betonarme bir yapıda asal iki malzeme vardır.
1...beton
2...çelik
Bu iki malzemenin birleşmesi ile betonarme oluşturlur.İyi beton kullanmakla, iyi çelik kullanmakla iyi bir betonarme ortaya çıkmaz(iyi=yüksek dayanımlı)...İyi bir betonarme , beton ve çeliğin kuvvetler altında beraber hareket etmesiyle ortaya çıkar.Betonarmede malzemelerin tekil olarak özelliklerinin yanısıra bütün olarak davranışlarıda önem arzeder.Düz mantıkla şunu söyleyebilriiz.Beton ve çeliğin beraber kulalnıldığı her sistem betonarme değildir....
Ülkemizde karakteristik basınç dayanımı 200 kg/cm2 den 500 kg/cm2 kadar olan beton kullanmak mümkündür.Bazı mühendislerde dahil olmak üzere, yüksek dayanımlı beton kullanılan binaların depreme de daha dayanıklı olduğunu sanır.Hatta bu binada C35, C40 beton kullanılmıştır diye reklamalarada rastlamak mümkündür.Yine bazı mühendisler aynı mantıkla, projede C25 görünmesine rağmen yerinde C30, projede C30 görünmesine ragmen yerinde C35 beton döker.Bu davranışta son derece sakıncalıdır.Niyet iyi olabilir ama sonuç iyi olmaz.
Binanın dayanımı betonarme ile alakalıdır.Betonarme davranışın ortaya çıkarılamadığı bir sistemde C30,C35,C40 kullanmanız birşey ifade etmez.Yüksek dayanımlı betondan ziyade gerektiği yerde gerektiği kadar dayanımı sağlayacak beton sınıfı en idealdir.Yapıalr değişik amaçlara hitap ettiğinden ve fiizksel özellikleride farklı olduğundan değişik yapılar için değişik beton sınıfları ideal olabilir.Yaniideal beton illa yüksek dayanımlı beton değildir.Gerektşiği şekilde C20 beton kullanılabilecegi gibi, gerektiği yerde C30 da kullanılabilir.Hiçkimse bu binada C30 kulalnılmış C20 ye göre bu yapı daha dayanımlı diyemez.Mühendis şunu uunutmamalıdır:Beton dayanımı arttıkça , beton gevrekleşir.Yani C40 betonu C20 ye göre çok gevrektir.Oysa biz sünekliğin önemli olduğunu biliyoruz, gevrek liğin ise olmaması gerektiğini biliyoruz.Beton dayanımını ne kadar artırısak geverekliğe o denli yaklaşırız.İşte bu yüzdendir ki C50 betondan daha yüksek dayanımlı beton kullanmak bu yönetmeiğe göre yasaklanmıştır.
Bu yazıda hatırlatmakta yarar bulduğum diğer bir hususta projede belirtilen beton sınıfından daha yüksek bir beton sınıfını kullanma alışkanlığıdır.Bunuda iyi birşey sanırlar.Mesela proje C25 e göre tasarlanmış yerinde C30 DÖKÜLÜYOR.Yada C30 tasarlanmış C35 dökülüyor.Birde mühendisler yada müteahhitler bunu iyi birşeymiş gibi anlatırlar.Bu sakıncalıdır.Projede ne gösteriliyorsa yerinde de o sınıfa ait beton dökülmelidir.Çünkü betonarmede kıstaslar sadece betona göre sadece çeliğe göre belirlenmemiştir.Esas olan betonarme davranışın sisteme yansıtılabilmesidir.Bir kesite koyacagınız minimum donatı oranı da beton kalitesi ile ilgilidirBeton dayanımı arttıkça kuvvetler aynı kalsa bile o kesite atmanız gereken minimum donatı oranı artacaktır.Güçlü kolon hesapları, kolon kiriş kesme güvenlik hesaplarınbda da betonun rolü vardır.Eğer siz beton sınıfını değiştiririseniz yeni analiz yapmanız yeni dizayn yapmanız gerekir.Öyleki başka hiçbir değişiklik yapmadan sadece beton sınıfını değiştirmek, kesitlerinizin yetersiz donatıya sahip olmasına neden olabilir.
Sonuç olarak yapılarda gerektiği yerde gereken dayanıma sahip beton kullanılmalıdır.Projedeki beton sınıfı neyse yerindede o kullanılmaldıır.İşte ideal beton budur.
1...beton
2...çelik
Bu iki malzemenin birleşmesi ile betonarme oluşturlur.İyi beton kullanmakla, iyi çelik kullanmakla iyi bir betonarme ortaya çıkmaz(iyi=yüksek dayanımlı)...İyi bir betonarme , beton ve çeliğin kuvvetler altında beraber hareket etmesiyle ortaya çıkar.Betonarmede malzemelerin tekil olarak özelliklerinin yanısıra bütün olarak davranışlarıda önem arzeder.Düz mantıkla şunu söyleyebilriiz.Beton ve çeliğin beraber kulalnıldığı her sistem betonarme değildir....
Ülkemizde karakteristik basınç dayanımı 200 kg/cm2 den 500 kg/cm2 kadar olan beton kullanmak mümkündür.Bazı mühendislerde dahil olmak üzere, yüksek dayanımlı beton kullanılan binaların depreme de daha dayanıklı olduğunu sanır.Hatta bu binada C35, C40 beton kullanılmıştır diye reklamalarada rastlamak mümkündür.Yine bazı mühendisler aynı mantıkla, projede C25 görünmesine rağmen yerinde C30, projede C30 görünmesine ragmen yerinde C35 beton döker.Bu davranışta son derece sakıncalıdır.Niyet iyi olabilir ama sonuç iyi olmaz.
Binanın dayanımı betonarme ile alakalıdır.Betonarme davranışın ortaya çıkarılamadığı bir sistemde C30,C35,C40 kullanmanız birşey ifade etmez.Yüksek dayanımlı betondan ziyade gerektiği yerde gerektiği kadar dayanımı sağlayacak beton sınıfı en idealdir.Yapıalr değişik amaçlara hitap ettiğinden ve fiizksel özellikleride farklı olduğundan değişik yapılar için değişik beton sınıfları ideal olabilir.Yaniideal beton illa yüksek dayanımlı beton değildir.Gerektşiği şekilde C20 beton kullanılabilecegi gibi, gerektiği yerde C30 da kullanılabilir.Hiçkimse bu binada C30 kulalnılmış C20 ye göre bu yapı daha dayanımlı diyemez.Mühendis şunu uunutmamalıdır:Beton dayanımı arttıkça , beton gevrekleşir.Yani C40 betonu C20 ye göre çok gevrektir.Oysa biz sünekliğin önemli olduğunu biliyoruz, gevrek liğin ise olmaması gerektiğini biliyoruz.Beton dayanımını ne kadar artırısak geverekliğe o denli yaklaşırız.İşte bu yüzdendir ki C50 betondan daha yüksek dayanımlı beton kullanmak bu yönetmeiğe göre yasaklanmıştır.
Bu yazıda hatırlatmakta yarar bulduğum diğer bir hususta projede belirtilen beton sınıfından daha yüksek bir beton sınıfını kullanma alışkanlığıdır.Bunuda iyi birşey sanırlar.Mesela proje C25 e göre tasarlanmış yerinde C30 DÖKÜLÜYOR.Yada C30 tasarlanmış C35 dökülüyor.Birde mühendisler yada müteahhitler bunu iyi birşeymiş gibi anlatırlar.Bu sakıncalıdır.Projede ne gösteriliyorsa yerinde de o sınıfa ait beton dökülmelidir.Çünkü betonarmede kıstaslar sadece betona göre sadece çeliğe göre belirlenmemiştir.Esas olan betonarme davranışın sisteme yansıtılabilmesidir.Bir kesite koyacagınız minimum donatı oranı da beton kalitesi ile ilgilidirBeton dayanımı arttıkça kuvvetler aynı kalsa bile o kesite atmanız gereken minimum donatı oranı artacaktır.Güçlü kolon hesapları, kolon kiriş kesme güvenlik hesaplarınbda da betonun rolü vardır.Eğer siz beton sınıfını değiştiririseniz yeni analiz yapmanız yeni dizayn yapmanız gerekir.Öyleki başka hiçbir değişiklik yapmadan sadece beton sınıfını değiştirmek, kesitlerinizin yetersiz donatıya sahip olmasına neden olabilir.
Sonuç olarak yapılarda gerektiği yerde gereken dayanıma sahip beton kullanılmalıdır.Projedeki beton sınıfı neyse yerindede o kullanılmaldıır.İşte ideal beton budur.
Leave a Comment